دسته: نقد و یادداشت های سینما

به گزارش سایت خبری راوی هنر، حالا دیگر با اطمینان خاطر می‌توان انیمیشن‌ها را یکی از جدی‌ترین رقبای سایر ژانرها در چرخه اکران قلمداد کرد؛ چرا که چند سالی است انیمیشن‌ها جای خود را در گیشه پیدا کرده‌اند و به واسطه استقبال گرم مخاطبان فروش خوبی را تجربه می‌کنند. یکی از همین انیمیشن‌ها، «بچه زرنگ» به تهیه‌کنندگی حامد جعفری است که به صورت مشترک توسط گروه هنر پویا و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تولید شده است.
«بچه زرنگ» با فروشی نزدیک به ۷۰ میلیارد تومان، پرفروش‌ترین انیمیشن تاریخ سینمای ایران لقب گرفته و در زمان اکران عمومی با استقبال بسیار خوبی روبرو شد و به تازگی نیز در سینما آنلاین فیلم‌نت نمایش خود را آغاز کرده است. این انیمیشن جذاب داستان پسربچه‌ای بازیگوش به نام محسن را روایت می‌کند که عاشق ابرقهرمان‌های فیلم‌ها و تحت تاثیر آنهاست و تلاش می‌کند تا با وسایل ابرقهرمانی‌اش به همه کمک کند و البته در این بین خرابکاری‌های زیادی هم به بار می‌آورد. تا اینکه روزی در یک موقعیت عجیب و غریب قرار می‌گیرد و با ببری (ببر مازندران) که در معرض انقراض است روبرو می‌شود و تصمیم می‌گیرد به این حیوان کمک کند و او را به زادگاهش مازندران بازگرداند. سفری پرماجرا به جنگل، نبرد با شکارچیان و رویارویی با حیوانات منقرض‌ شده دیگر، محسن را در موقعیت پرهیجان و پیچیده‌ای قرار می‌دهد.
«بچه زرنگ» هم به سبک و سیاق انیمیشن‌های گروه سنی کودک برای خودش یک قهرمان حسابی دارد؛ قهرمانی که با تقلید از کاراکترهایی مثل بت من، اسپایدرمن و سوپرمن می‌خواهد شبیه آنها باشد، حتی مدل و رنگ لباس‌هایش هم متأثر از همان شخصیت‌ها طراحی شده‌اند اما «بچه زرنگ» خیلی زود راهش را از ارجاعات فرامتنی جدا می‌کند و با خلق یک فضای بومی و قصه‌ای ایرانی – مذهبی هویت مستقلش را می‌یابد. گرچه در مقاطعی تاکید روی برخی گزاره‌های دینی در فیلم به پاشنه آشیل آن تبدیل می‌شود و توازن روایت را به هم می‌زند اما در کلیت می‌توان آن را یک اثر برخوردار از فرهنگ ایرانی دانست.
یکی از مهمترین ویژگی‌های «بچه زرنگ» کارکردهای چند وجهی آن است؛ هدف سازندگان فقط معطوف به ساخت یک انیمیشن سرگرم‌کننده نشده و محتوا در بطن فرم به خوبی و به قدر کفایت عرض اندام می‌کند. مهمترین نکته در ساختار «بچه زرنگ» داستان آن است که با هدفمندی طرح و به درستی به زینت فرم آراسته می‌شود. به عبارت دیگر «بچه زرنگ» آموزش و سرگرمی را توأمان با هم دارد؛ رسالت‌های مهم سینما که نقطه عطف آن را در این انیمیشن می‌توان خلق یک الگوی تربیتی با هدف سرگرمی و تفریح برای بچه‌ها دانست. به همین ترتیب یکی از امتیازات قابل تأمل و مهم این انیمیشن پرداختن به چند مؤلفه مهم و تلفیق آن‌ها در یک داستان است؛ از اهمیت حفاظت محیط زیست گرفته تا پرداختن به تلاش‌های محیط بانان و قانون‌شکنی شکارچیان و از طرف دیگر گره زدن داستان با یک روایت مذهبی.
به لحاظ فرمیک «بچه زرنگ» یک سر و گردن از همتایان خود بالاتر است، طراحی حرفه‌‌ای و جذاب شخصیت‌های ببری، محسن و شکارچی در کنار تکنیک ساخت این انیمیشن که قابل رقابت با شماری از نمونه‌های خارجی است، از عوامل موفقیت در جذب مخاطب است اما در کنار اینها، شاخص‌ترین ویژگی «بچه زرنگ» هوشمندی در دوبلاژ است که توانسته صدای شخصیت‌ها را به خوبی با روح داستان پیوند دهد. گویش شمالی برای ببر مازندران انتخابی زیرکانه و دلچسب است؛ ببری با صداپیشگی هومن حاجی عبداللهی گرچه در ابتدا ممکن است مخاطب را به یاد شخصیت رحمت در سریال «پایتخت» بیندازد اما این صدا و گویش خیلی زود با کاراکتر ببری پیوند می‌خورد و حتی این شباهت هم چیزی از جذابیت آن کم نمی‌کند. همچنین محیط‌ ‌بانی که اهل مشهد است و لهجه مشهدی دارد و چنگیزمنقرض به عنوان یک شکارچی دیکتاتور با صداپیشگی میرطاهر مظلومی از امتیازات دوبلاژ این انیمیشن است. در واقع هومن حاجی ‌عبداللهی، هدایت هاشمی و میرطاهر مظلومی با مدیریت سعید شیخ‌زاده این سه کاراکتر را به خوبی خلق کردند و به آن هویت بخشیدند.
اما درعین سرگرم‌کننده بودن «بچه زرنگ» نمی‌توان از ضعف‌های آن غافل شد. همانطور که پیش‌تر هم اشاره کردیم داستان در مقاطعی به یک روایت مذهبی گره می خورد. در واقع نیمه دوم فیلم و حضور محیط بان و اشاره به قلب جنگل و پدیدار شدن آهو، یادآور روایت ضامن آهوست که در کلیت بازیگوشانه و فانتزی قصه مانند وصله‌ای است که به آن نمی‌چسبد و فضای فیلم را دوپاره می‌کند و در نهایت چیزی که به این دوگانگی دامن می‌زند ردپای اقتباس از یک انیمه ژاپنی است که ماهیت پیام را دستخوش تغییر می‌کند.
با این تفاسیر باز هم «بچه زرنگ» را می‌توان انیمیشنی خوش رنگ و لعاب دانست که سازندگاهش از طراحی تا اجرای آن سلیقه به خرج داده‌اند و خروجی کار نیز از ساختاری باکیفیت برخوردار است. علاوه بر این «بچه زرنگ» جزو معدود تولیدات داخلی است فقط محدود به ساخت انیمیشن نشده و با حمایت‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، بازار کوچکی از اقلام و محصولات جانبی مانند لوازم التحریر را برای خودش دست و پا کرده است. بازاری که استودیوهای بزرگ انیمیشن‌سازی غلبه وجهه صنعتی بر هنری آن را دریافتند و معتقدند اساساً انیمیشن‌ها تولید می‌شوند تا مقدمه‌ای برای ظهور و رونق بازار محصولات جانبی آنها باشند تا جایی که اقلام جانبی تولیدات هالیوود و ژاپن درآمدی قابل قیاس با اکران‌های بین‌المللی این آثار دارند.